นักวิจัยค้นพบ “วัคซีนเชิงรุก”
ป้องกันโควิดทุกชนิด จนถึงสายพันธุ์ในอนาคต
นักวิจัยได้พัฒนาเทคโนโลยีวัคซีนสุดล้ำที่เรียกว่า “วัคซีนวิทยาเชิงรุก” ซึ่งฝึกระบบภูมิคุ้มกันให้จดจำบริเวณเฉพาะของไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ต่างๆ รวมถึงส่วนที่ยังไม่ทราบด้วย เทคโนโลยีนี้ช่วยให้วัคซีนสามารถป้องกันการแพร่ระบาดของไวรัสโคโรนาในอนาคตได้ในวงกว้าง แนวทางนี้แตกต่างกับวิธีการแบบดั้งเดิม โดยการเตรียมไวรัสก่อนที่จะเกิดขึ้น
โดยใช้โครงสร้างอนุภาคนาโน ‘Quartet Nanocage’ เพื่อแนบแอนติเจนของไวรัสและกระตุ้นการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกัน วิธีการเชิงรุกนี้สามารถปฏิวัติวิธีการพัฒนาวัคซีนสำหรับภัยคุกคามที่เกิดขึ้นใหม่ ที่ช่วยป้องกันการระบาดใหญ่ในอนาคต
นักวิจัยได้สร้างเทคโนโลยีวัคซีนแบบใหม่ ซึ่งในการทดสอบกับหนู พบว่าสามารถป้องกันไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ต่างๆ ได้ รวมถึงไวรัสที่อาจก่อให้เกิดการระบาดของโรคในอนาคต แม้ว่าจะยังไม่สามารถระบุชื่อได้ก็ตาม นี่เป็นแนวทางใหม่ในการพัฒนาวัคซีนที่เรียกว่า ‘วัคซีนวิทยาเชิงรุก’ ซึ่งนักวิทยาศาสตร์สร้างวัคซีนก่อนที่เชื้อโรคที่ก่อให้เกิดโรคจะเกิดขึ้นด้วยซ้ำ
วัคซีนใหม่ทำงานโดยการฝึกระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายให้จดจำบริเวณเฉพาะของเชื้อไวรัสโคโรนา 8 ชนิด รวมถึง SARS-CoV-1, SARS-CoV-2 และอีกหลายสายพันธุ์ที่กำลังแพร่กระจายอยู่ในค้างคาว และมีศักยภาพที่จะกระโดดเข้าหามนุษย์และทำให้เกิดการระบาดใหญ่ ซึ่งต่างจากวัคซีนทั่วไปที่ประกอบด้วยแอนติเจนตัวเดียว เพื่อฝึกระบบภูมิคุ้มกันให้กำหนดเป้าหมายไวรัสจำเพาะตัวเดียว สิ่งนี้อาจไม่สามารถป้องกันโคโรนาไวรัสที่มีอยู่หลากหลายหรือป้องกันเชื้อโรคที่เพิ่งเกิดขึ้นได้
สำหรับ กุญแจสำคัญในประสิทธิผล คือ บริเวณไวรัสเฉพาะที่เป็นเป้าหมายของวัคซีนยังปรากฏในโคโรนาไวรัสที่เกี่ยวข้องหลายชนิดด้วย การฝึกระบบภูมิคุ้มกันให้โจมตีบริเวณนี้ จะช่วยป้องกันโคโรนาไวรัสอื่นๆ ที่ไม่ได้อยู่ในวัคซีน รวมถึงที่ยังไม่สามารถระบุได้
ตัวอย่างเช่น วัคซีนใหม่ไม่รวมถึงไวรัสโคโรนา SARS-CoV-1 ซึ่งทำให้เกิดการระบาดของโรคซาร์สในปี 2546 แต่ยังคงกระตุ้นการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันต่อไวรัสนั้นได้
“เป้าหมายของเราคือการสร้างวัคซีนที่จะปกป้องเราจากการระบาดใหญ่ของโคโรนาไวรัสครั้งต่อไป และเตรียมพร้อมก่อนที่การระบาดจะเริ่มต้นขึ้น” โรรี่ ฮิลส์ นักวิจัยระดับบัณฑิตศึกษาจากภาควิชาเภสัชวิทยา มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์และผู้เขียนคนแรกของรายงาน กล่าว
เขากล่าวเสริมว่า “เราได้สร้างวัคซีนที่ให้การป้องกันโคโรนาไวรัสหลากหลายชนิด รวมถึงโคโรนาไวรัสที่เรายังไม่รู้จักด้วยซ้ำ”
“เราไม่ต้องรอให้เกิดไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ เรารู้เพียงพอเกี่ยวกับโคโรนาไวรัส และการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันที่แตกต่างกันต่อพวกมัน ว่าเราสามารถสร้างวัคซีนป้องกันโคโรนาไวรัสที่ไม่รู้จักได้ในตอนนี้” ศาสตราจารย์มาร์ก ฮาววาร์ธ ในภาควิชาเภสัชวิทยา มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ ผู้เขียนอาวุโสของรายงานกล่าว
วัคซีน ‘Quartet Nanocage’ ใหม่มีพื้นฐานมาจากโครงสร้างที่เรียกว่าอนุภาคนาโน ซึ่งเป็นก้อนโปรตีนที่รวมตัวกันด้วยปฏิกิริยาที่รุนแรงอย่างไม่น่าเชื่อ สายโซ่ของแอนติเจนของไวรัสต่างๆ ติดอยู่กับอนุภาคนาโนนี้โดยใช้ ‘protein superglue’ ชนิดใหม่ แอนติเจนหลายตัวรวมอยู่ในสายโซ่เหล่านี้ ช่วยฝึกระบบภูมิคุ้มกันเพื่อกำหนดเป้าหมายไปยังพื้นที่เฉพาะที่เหมือนกันในโคโรนาไวรัสหลากหลายชนิด
วัคซีนชนิดใหม่นี้มีการออกแบบที่เรียบง่ายกว่าวัคซีนป้องกันในวงกว้างอื่นๆ ที่กำลังพัฒนาอยู่มาก ซึ่งควรเร่งผลการวิจัยไปสู่การทดลองทางคลินิก เทคโนโลยีพื้นฐานที่พวกเขาพัฒนาขึ้นยังมีศักยภาพสำหรับใช้ในการพัฒนาวัคซีน เพื่อป้องกันความท้าทายด้านสุขภาพอื่นๆ อีกมากมาย
งานนี้เกี่ยวข้องกับความร่วมมือระหว่างนักวิทยาศาสตร์ที่มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ มหาวิทยาลัยออกซ์ฟอร์ด และคาลเทค โดยปรับปรุงจากงานก่อนหน้าของกลุ่มอ็อกซ์ฟอร์ดและคาลเทค เพื่อพัฒนาวัคซีนออลอินวันแบบใหม่ เพื่อต่อต้านภัยคุกคามจากไวรัสโคโรนา วัคซีนที่พัฒนาโดยอ็อกซ์ฟอร์ดและคาลเทคควรเข้าสู่การทดลองทางคลินิกระยะที่ 1 ในช่วงต้นปี 2568 แต่ลักษณะที่ซับซ้อนของมันอาจทำให้การผลิตขนาดใหญ่ทำได้ยาก
